Epitafios (znany również jako Epitafia lub Płaszczenica) to ozdobna tkanina liturgiczna używana w Kościołach prawosławnym i grekokatolickim podczas nabożeństw Wielkiego Tygodnia. Jest to jedna z najważniejszych relikwii związanych z obchodami Paschy (Wielkanocy), symbolizująca ciało Chrystusa złożone do grobu.
Charakterystyka Epitafiosa:
- Wygląd:
- Zazwyczaj prostokątna lub owalna tkanina.
- Przedstawia ikonograficzny wizerunek złożenia Jezusa Chrystusa do grobu, często otoczonego przez Matkę Bożą, św. Jana i inne postacie biblijne.
- Bogato zdobiona haftem, złotymi nićmi, kamieniami szlachetnymi lub perłami.
- Często zawiera inskrypcje w języku starocerkiewnosłowiańskim, greckim lub innym lokalnym języku liturgicznym.
- Materiały:
- Wykonana z aksamitów, jedwabiu lub innych szlachetnych tkanin.
- Zdobiona ręcznym haftem lub aplikacjami.
Zastosowanie w liturgii:
- Wielki Piątek:
- Procesja z Epitafiosem: Symboliczne przeniesienie ciała Chrystusa do grobu. Wierni uczestniczą w procesji, śpiewając pieśni żałobne.
- Złożenie w grobie: Epitafios jest umieszczany na specjalnie przygotowanym grobie w centralnym miejscu świątyni.
- Wielka Sobota:
- Epitafios pozostaje w grobie jako symbol złożenia Chrystusa.
- Wielka Niedziela (Pascha):
- Zwykle zostaje wyniesiony na ołtarz, symbolizując Zmartwychwstanie.
Symbolika:
- Epitafios jest znakiem męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.
- Reprezentuje pokładanie Chrystusa w grobie oraz nadzieję na Jego chwalebne zmartwychwstanie.
- Jest centralnym punktem modlitwy i adoracji wiernych w Wielkim Tygodniu.
Alternatywne nazwy:
- Epitafios (gr. Ἐπιτάφιος) – greckie określenie.
- Płaszczenica – słowiańska nazwa używana w tradycji cerkiewnej.
- Święty Całun – w niektórych językach ludowych.
Epitafios to nie tylko liturgiczny artefakt, ale także symbol duchowego skupienia i refleksji nad męką oraz chwałą Zmartwychwstałego Chrystusa.
50x50
